(برگرفته از نهج الفصاحه)
۱-اِبتَغُوا الرِّّفْعَةَ عِنْدَ اللّهِ: تَحْلُمَ عَمَّنْ جَهِلَ عَلَيْكَ وَ تُعْطِيَ مَنْ حَرَمَكَ
اگر می‌خواهید نزد خداوند منزلتی بلند یابید، نسبت به کسی که با شما رفتاری جاهلانه داشت، بردبار باشید و به کسی که از شما دریغ نمود، عطا نمایید.
۲-أبْلِغُوا حاجَةَ مَنْ لا يسْتَطيعُ إِبْلاغَ حاجَتِهِ. فَمَنْ أبْلَغَ سُلْطاناً حاجَةَ مَنْ لايَسْتَطيعُ إِبْلاغَها ثَبَّتَ اللّه قَدَمَيْهِ عَلَى الصِّراطِ يَوْمَ القِيامَةِ.
نیاز کسی را که از ابلاغ نیاز خود ناتوان است، [به زمامداران و مسؤولان] برسانید؛ هر کس نیاز چنین افرادی را به زمامداری برساند خداوند در روز قیامت، گام‌هایش را بر صراط استوار دارد.
۳-أَتاني جِبْريلُ فَقالَ: يا مَحَمَّدُ! عِشْ ما شِئْتَ فَإِنَّكَ مَيِّتٌ؛ وَ أحْبِبْ ما شِئْتَ فَإِنَّكَ مُفارِقُهُ؛ وَ اعْمَلْ ما شِئْتَ فَإِنَّكَ مَجْزِيٌّ بِهِ.
جبرئیل نزد من آمد و گفت: ای محمّد! (اللّهمّ صلّ علی محمّد و آل محمّد) هر گونه می‌خواهی زندگی کن که قطعاً می‌میری؛ و آنچه را می‌خواهی دوست بدار که قطعاً از آن جدا می‌شوی؛ و آنچه را می‌خواهی انجام بده که قطعاً جزای آن را می‌بینی.
۴- أتُحِبُّ أنْ يَلينَ قَلْبُكَ وَ تُدْرِكَ حاجَتَكَ؟ اِرْحَمِ اليَتيمَ وَ امْسَحْ رَأْسَهُ وَ أطْعِمْهُ مِن طَعامِكَ يَلِنْ قَلْبُكَ وَ تُدْرِكْ حاجَتَكَ.
آیا دوست داری که دلت نرم شود و به حاجت خود برسی؟ بر یتیم رحم نما و دست نوازش بر سرش بکش و او را از غذای خودت بخوران؛ که دلت نرم می‌شود و به حاجتت می‌رسی.
۵-اِتَّخِذُوا عِنْدَ الفُقَراءِ أيادِيَ فَاِنَّ لَهُمْ دَوْلَةً يَوْمَ القِيامَةِ.
با فقرا دوستی کنید که بی گمان، روز قیامت، ایشان را دولتی فخیم باشد!
۶- اِثْنانِ لا يَنْظُرُ اللّه إِلَيْهِمْ يَوْمَ القِيامةِ: قاطِعُ الرَّحِمِ وَ جارُ السُّوءِ.
دو نفرند که روز قیامت خداوند بدانها نمی‌نگرد: کسی که پیوند با ارحام را قطع کند، و همسایۀ بد.
۷- اِثْنانِ لا يَنْظُرُ اللّه إِلَيْهِمْ يَوْمَ القِيامةِ: قاطِعُ الرَّحِمِ وَ جارُ السُّوءِ.
دو نفرند که روز قیامت خداوند بدانها نمی‌نگرد: کسی که پیوند با ارحام را قطع کند، و همسایۀ بد.
۸-أحَبُّ الطَّعامِ إلَى اللّه: ما كَثُرَتْ عَلَيْهِ الْاَيْدي.
محبوب‌ترین غذا نزد خداوند، غذایی است که بر سر آن دستهای زیادی باشد.
۹-إذا أرادَ اللّهُ بِعَبْدٍ خَيْراً صَيَّرَ حَوائِجَ النّاسِ إلَيْهِ.
هرگاه خداوند، خیر بنده‌ای را بخواهد، نیازهای مردم را به سوی او حواله سازد.
۱۰-إذا رَأى أحَدُكُمْ مِنْ نَفْسِهِ أوْ مالِهِ أوْ مِنْ أخيهِ ما يُعْجِبُهُ فَلْيَدْعُ لَهُ بِالْبَرَكَةِ فَإِنَّ العَيْنَ حقٌّ.
هرگاه یکی از شما، از خود یا مال خود یا برادر خود چیزی را دید که او را به شگفتی آورد، برایش دعای به برکت نماید؛ که بی‌گمان چشمزخم حقیقت دارد.
۱۱-إذا غَضِبْتَ فَاسْكُتْ.
هرگاه به خشم آمدی، خاموش باش (و سخنی بر زبان جاری مکن).
۱۲-إذا قَدِمَ أحَدُكُمْ مِنْ سَفَرٍ فَلْيَقْدَمْ مَعَهُ بِهَدِيَّةٍ وَ لَو يُلْقِي في مِخْلاتِهِ حَجَراً.
هرگاه یکی از شما از سفر آمد، با خود هدیّه‌ای بیاورد، هر چند که در توبرة خود، سنگی قرار دهد.
۱۳-إذا كَثُرَتْ ذُنُوبُ العَبدِ فَلَمْ يَكُنْ لَهُ مِنَ العَمَلِ ما تُكَفِّرُها ،اِبْتَلاهُ اللّه بِالْحُزْنِ لِيُكَفِّرَها عَنْهُ.
هرگاه گناهان بنده فزونی یابد و آنقدر عمل نداشته باشد که آنها را بپوشاند،خداوند او را به اندوه مبتلا سازد تا گناهانش را محو نماید.
۱۴-أفْضَلُ المُؤْمِنينَ إِيْماناً: أحْسَنُهُم خُلُقاً.
و خوشایمان‌ترین مؤمنان، خوشاخلاق‌ترین آنهاست.
۱۵-إنَّ فِى الجَنَّةِ داراً يُقالُ لَها: «دارُ الفَرَحِ» لا يَدْخُلُها إلاّ مَنْ فَرَّحَ يَتامَى الْمُؤْمِنينَ.
به راستی که در بهشت، خانه‌ای هست که آن را «خانة شادی» گویند و جز کسانی که یتیمان مؤمنان را شاد کرده‌اند، کسی وارد آن نشود.
۱۶-إنَّ مِنْ مُوجِباتِ المَغْفِرَةِ اِدْخالَ السُّرورِ عَلى أخيكَ المُؤْمِنِ.
به راستی از چیزهایی که موجب آمرزش می شود، شاد نمودن برادر مؤمن است.
۱۷-اِيّاكُم وَ الغِيْبَةَ فَاِنَّ الغِيْبَةَ أشَدُّ مِنَ الزِّنا؛
شما را از غیبت (بیان عیب مخفی مؤمن) بر حذر می‌دارم؛ که قطعاً غیبت از زنا بدتر است!
۱۸-أيُّما إمْرِئٍ وَلِىَ مِنْ أمْرِ المُسْلِمينَ شَيْئاً لَمْ يَحُطْهُمْ بِما يَحُوطُ[۱] نَفْسَهُ لم يَرَحْ رائِحَةَ الْجَنَّةِ.
هر شخصی که عهدهدار کاری از امور مسلمانان گردد و در کار آنها مانند کار خود دلسوزی نکند، بوی بهشت هم به مشام او نخواهد رسید!
۱۹-أيُّما والٍ وَلِيَ شَيْئاً مِنْ أمْر أُمَّتي فَلَمْ يَنْصَحْ لَهُم ْوَ يَجْتَهِدْ لَهُمْ كَنَصيحَتِهِ وَ جُهْدِهِ لِنَفْسِه كَبَّهُ اللّهُ تَعالى عَلى وَجْهِهِ يَوْمَ القِيامَةِ في النّارِ.
هر زمامداری که عهدهدار کاری از امور امّتم گردد، امّا آنچنان که برای خود خیرخواه و کوشاست برای آنها خیرخواه و کوشا نباشد، خداوند متعال در روز قیامت، او را با صورت در آتش می‌اندازد!
۲۰-ما مِنْ رَجُلٍ يَنْظُرُ إلى وَجْهِ والِدَيْهِ نَظَرَ رَحْمَةٍ إلاّ كَتَبَ اللهُ لَهُ بِها حَجَّةً مَقْبُولَةً مَبْرُورَةً.
هیچ مردی به دیدة رحمت به چهرة پدر و مادر خویش ننگریست، مگر آن که به واسطة آن، خداوند یک حجّ مقبولِ نیکو برایش نوشت.
[۱] ( حاط هـ : حَفِظه و صَانه و تَعهّده. و شاید: لَمْ يُحِطْهُمْ بِما يُحِیطُ نَفْسَهُ