جحا والسائل
كان جحا في الطابق العلوي من منزله ، فطرق بابه أحد الأشخاص ، فأطلّ من الشباك فرأى رجلا ، فقال : ماذا تريد ؟قال : انزل الى تحت لأكلّمَك ، فنزلَ جحا. فقال الرجل : انا فقيرٌ الحال اريد حسنة يا سيدي . فاغتاظَ جحا منه ولكنه كتم غيظه وقال له : اتبعني .وصعد جحا الى أعلى البيت والرجل يتـبعه ، فلما وصلا الى الطابق العلوي التفت الى السائل وقال له : الله يعطيك فاجابه الفقيرُ : ولماذا لم تقل لي ذلك ونحن تحتَ ؟ فقال جحا : وانت لماذا انزلتَني ولم تقل لي وانا فوق ؟!
الأسد و الثعلب
ظل أسدٌ قویٌ یحکم الغابةَ سنواتٍ طویلةً وکانت جمیعُ الحیوانات تخافه وتطیع أوامرَه. کان الأسد یحصل على طعامه بالقوة یطارد الفریسة ویهجم علیها ویفترسها بأنیابه الحادة ولا یترکها حتى یشبع ثم تأتی الحیوانات وتأکل من بقایا طعامه. کبر الأسد وصار عجوزاً ضعیفاً وذات یوم شـــَعـــَر بالمرض وأحسّ بالضعف الشدید وأصبح غیر قادر على أن یصطاد. شعر الأسدُ بالجوع وراح یفکــّر فی طریقةٍ یحصل فیها على طعامه. قال الأسدُ لنفسه ما زالت الحیواناتٌُ تحترمنی وتخافنی وتسمع کلامی لا ینبغی أبداً أن أظهر لها أننی أصبحتُ کبیرَ السن ضعیفاً وإلا فإنها لن تخشانی ولن تطیع أوامری لکن سأعلن عن مرضی وأبقى داخل بیتی ولا بدّ أن تحضرالحیوانات لزیارتی وبذلک سیأتینی طعامی من غیر أن أتعب نفسی فی الحصول علیه. قصد الأسدُ أن یعلن خبرَ مرضه للجمیع، کانت الحیواناتُ تخاف غضبَ الأسد وبطشه إن هی لم تقم بالواجب، لذلک سارعت الحیوانات إلى زیارته فی بیته والسؤال عنه والدعاء له بالشفاء لکن کلما دخل حیوانٌ بیتَ الأسد هجم علیه وفتک به وأکله . کان الأسد سعیداً لأنه لا یتعب فی الحصول على طعامه. فهو لم یعد قادراً على أن یطارد أیّ حیوان مهما کان بطیئاً لکن الطعام اللذیذ کان یأتی إلیه فی بیته وهو جالس لا یتحرک فیأکل منه حتى یشبع . وفی یوم من الأیام کان الدور على الثعلب لیزور الأسد ویسأله عن صحته ویطمئن على حاله. توجه الثعلبُ إلى بیت الأسد وهمّ بالدخول لکنه نظر إلى الأرض عند مدخل البیت وتوقف سأل الثعلب الأسد عن حاله وهو واقف فی مکانه خارج البیت أجاب الأسد ما زلت مریضاً یا صدیقی الثعلب لکن لماذا تقف بعیداً أدخل یا صدیقی لأستمتع بحدیثک الحلو وکلامک الجمیل فأجابه الثعلب لا یا صدیقی الأسد کان بودی أن أدخل بیتک لأنظر إلیک من قرب لکنی أرى آثار أقدام کثیرة تدخل بیتک ولم أرى أثر لقدم واحدة خرجت منه .
ندیم الباذنجان
۱٫كان لسلطانٍ ندیمٌ وافِ
یعیدُ ما قال بلا اختلافِ
۲٫وقد یزیدُ فی الثَّنا علیهِ
إذا رأى شیئاً حلا لدیه
۳٫وكان مولاه یرى، ویعلمُ
ویسمعُ التَّملیقَ، لكنْ یكتمُ
۴٫فجلسا یوماً على الخوانِ
وجیءَ فی الأكل بباذنجانِ
۵٫فأكل السطانُ منه ما أكلْ
.وقال : هذا فی المذاق كالعسلْ
۶٫قال الندیمُ: صدقَ السلطانُ
لا یستوی شهدٌ وباذنجانُ
۷٫هذا الذی عنى به الرئیسُ
وقال فیه الشِّعرَ جالینوسُ
۸٫یذهبُ ألفَ علِّةٍ وعلَّهْ
ویبردُ الصَّدرَ، ویشفی الغلُّهْ
۹٫قال: ولكنْ عنده مراره
وما حمدتُ مرَّةً آثارهْ
۱۰٫قال: نعم، مرُّ، وهذا عیبُه
مذْ كنتُ یا مولای لا أحبُّه
۱۱٫هذا الذی مات به، بقراطُ
وسُمَّ فی الكأسِ به سقراطُ
۱۲٫فالتفتَ السلطانُ فیمنْ حولَهُ
وقال: كیف تجدون قولَهُ ؟
۱۳٫قال الندیمُ: یا ملیكَ الناسِ
عذراً، فما فی فعلتی من باسِ
۱۴٫جعلتُ كیْ أنادمَ السلطانا
ولم أنادمْ قطُّ باذنجانا
تضمین شعر «ها عليٌ بشر کیف بشر» از سلیمان امیـنی تبریزی
( برگرفته از سایت تبیان http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=134653)
«ها عَلی بَشرٌ کیفَ بَشَر
رَبُّهُ فیه تجلّی و ظَهَر»
بود در محفل ارباب نظر
نقل شیرینتری از نقل و شکر
می شمردند یکایک چو گهر
مدحت صاحب شمشیر دوسر
که بشر می شود اینگونه مگر؟
«ها عَلی بَشرٌ کیفَ بَشَر
رَبُّهَ فیه تجلّی و ظهَر»
چه بشر؟ مظهر اوصاف خدا
چه بشر؟ مطلع انوار هُدی
چه بشر؟ پادشه ارض و سما
چه بشر؟ صاحب دستور و قضا
چه بشر؟ حاکم و فرمان قدر
«ها عَلی بَشرٌ کیفَ بَشَر
هُوَ وَالواجِبُ نورٌ و قَمَر»
چه بشر؟ مرشد جبریل امین
چه بشر؟ آینه ی خالق بین
چه بشر؟ نور إلاهش به جبین
چه بشر؟ ناطق قرآن مبین
چه بشر؟ قاسم فردوس و سقر
«ها عَلی بَشرٌ کیفَ بَشَر
یا لَهُ صاحِبَ سَمْعٌ وبَصَر»
چه بشر؟ باعث ایجاد جهان
چه بشر؟ علّت تکوین مکان
چه بشر؟ مبدأ اوقات و زمان
چه بشر؟ واقف اسرار نهان
آگه از هر چه به بحر است و به بَر
«ها عَلی بَشرٌ کیفَ بَشَر
صَدَفٌ فی صَدَفٍ فیه دُرَرْ»
بشری کو به إلاه است ولی
حاکم مطلق حکم ازلی
داور محکمه ی لم یزلی
به خداوند، علی هست علی
مدح وی آن که نگنجد به شُمَر
«ها عَلی بَشرٌ کیفَ بَشَر
ماغَزَی غزْوَةً اِلاّ وَظَفَر»
علی آری نَبْوَد جز بشری
بشری، خود به بشر چون پدری
درگهش ملجاء هر در بدری
مادر دهر نزاید پسری
اَبَدالدّهر چو وی بار دگر
«ها عَلی بَشرٌ کیفَ بَشَر
حَمَدَاللّه و اَثنی و شَکرْ»
ای که خواهی که شوی پیرو او
اوّل از وی ره مقصود بجو
وانگی خویش ببین موی به مو
بعد با معرفت و عقل بگو
خواه باشی به سفر یا به حضر:
«ها عَلی بَشرٌ کیفَ بَشَر
خَصَّهُ اللّه بآی وَسُوَر»
آن که لوح دلش از لوث گناه
قیرگون است و همه نامه سیاه
ننهاده قدمی راست به راه
چون بگوید به چنان وضع تباه
که منم پیرو او، او رهبر؟
«ها عَلی بَشرٌ کیفَ بَشَر
فیه طومارُ عَظاتٌ وَعِبَرْ»
پیرو او نکند میل به شر
خیر مردم بُوَد او را به نظر
به کس او را نرسد رنج و ضرر
حامی غمزدگان شام و سحر
بر یتیمان همه باشد چو پدر
«ها عَلی بَشرٌ کیفَ بَشَر
وَسلیلٌ کشُبَیرٍ وشَبَرْ»
شعر عربی: از ملاّ مهرعلی خویی
تضـمین از: سلیمان امیـنی تبریزی
تنظیم: گـروه دیــن و انـدیشه تبیان
شعر مشهور «ها عليٌّ بشرٌ کیف بشر» ( برگرفته از سایت www.emamat.ir)
متن شعر
۱٫ها علىٌّ بشر كيف بشر ربه فيه تجلى و ظهر
۲٫علة الكون و لولاه لما كان للعالم عين و اثر
۳٫و له ابدع ما تعقله من عقول و نفوس و صور
۴٫فلك فى فلك فيه نجوم صدف فى صدف فيه درر
۵٫ما رمى رمية الا و كفى ما غزا غزوة الا و ظفر
۶٫اغمد السيف متى قابله كل من جرد سیف و شهر
۷٫اسد الله اذا صال و صاح ابو الايتام اذا جاد و بر
۸٫حبه مبدء خلد و نعم بغضه منشاء نار و سقر
۹٫هو فى الكل امام الكل من ابو بكر و من كان عمر؟
۱۰٫ ليس من اذنب يوما بامام كيف من اشرك دهرا و كفر؟
۱۱٫كل من مات و لم يعرفه موته موت حمار و بقر
۱۲٫خصمه ابغضه الله و لو حمد الله و اثنى و شكر
۱۳٫ خله بشره الله و لو شرب الخمر و غنى و فجر!
۱۴٫ من له صاحبة كالزهراء او سليل كشبير و شبر
۱۵٫عنه ديوان علوم و حكم فيه طومار عظات و عبر
۱۶٫بو تراب و كنوز العالم عنده نحو سفال و مدر
۱۷٫و هو النور و اما الشركاء كظلام و دخان و شرر
۱۸٫ايها الخصم تذكر سندا متنه صح بنص و خبر
۱۹٫ اذ اتى احمد فى خم غدير بعلى و على الرحل نبر
۲۰٫ قال من كنت انا مولاه فعلى له مولا و مفر
۲۱٫قبل تعيين وصى و وزير هل ترى فات نبى و هجر؟
۲۲٫ من اتى فيه نصوص بخصوص هل باجماع عوام ينكر؟
۲۳٫آية الله و هل يجحد من خصه الله بآى و سور؟
۲۴٫وده اوجب ما فى القران اوجب الله علينا و امر
۲۵٫مدعى حب على و عِداه مثلُ من انكر حقاً و اقرّ
ترجمه و معنى ابيات:
۱- بدان كه على بشر است،اما چگونه بشرى است؟بشرى است كه آثار قدرت پروردگارش در وجود او آشكار و نمايان شده است.
۲- آن حضرت علت غائى آفرينش است كه اگر او نبود براى عالم واقعيت و اثرى نبود(خداوند بخاطر او عالم را بوجود آورده است(
۳- و آنچه را كه تو از عالم عقول و نفوس و صور(عوالم سه گانه خلقت كه در طول هم قرار گرفته و عبارتند از عالم عقل و مثال و ماده) تعقل و انديشه كنى براى وجود او ابداع شدهاند.
۴- فلكى است در داخل فلكى و داراى ستارگان است و صدفى است در داخل صدفى و داراى گوهرهاى درخشانى است(آن حضرت محاط در اوصاف پيغمبر اكرم است و ائمه ديگر هم از وجود او پديد آمدهاند( .
۵- تيرى نينداخت جز اينكه آن تير براى هلاك دشمن كافى شد و بجنگى وارد نشد جز اينكه از آن پيروز در آمد.
۶- تمام شمشير كشان موقع مقابله با او(براى اينكه عرض اندام نكنند از ترس وى) شمشير خود را غلاف ميكردند.
۷-موقعي كه حمله ميكرد و صيحه ميزد شير خدا بود و در موقع بخشش و احسان پدر يتيمان بود.
۸- محبت و دوستى آن حضرت سر چشمه بهشت و نعمتهاى بهشت است و دشمنى او منشاء آتش دوزخ و جهنم است.
۹-او در تمام عالم پيشواى همه پس از رسول اكرم صلى الله عليه و آله است ابو بكر و عمر كيستند كه با او لاف برابرى زنند؟
۱۰- كسى كه يكروز هم مرتكب گناه شود شايسته امامت نيست پس چگونه شايسته آن مقام باشد كسى كه يك عمر در شرك و كفر بوده است(امام بايد معصوم و منتخب از جانب خدا باشد( .
۱۱- هر كسى كه مرد و او را نشناخت مرگ او مانند مرگ خر و گاو است(مانند زمان جاهليت مرده و اين سخن اشاره است بحديث من مات و لم يعرف امام زمانه(
۱۲- دشمن آن حضرت مبغوض خدا است اگر چه خدا را ستايش كند و ثنا گويد و سپاسگزار باشد.
۱۳- دوست و محب او را از خداوند مژده بهشت داده اگر چه شرب خمر كرده و آواز خوانده و مرتكب فجور باشد.(البته اين مطلب احتياج بتوضيح دارد (
۱۴- جز على كيست كه زوجهاى چون زهرا عليها السلام يا فرزندانى مانند حسين عليهما السلام داشته باشد؟
۱۵- ديوان علوم و حكمتها از آنحضرت است و طومار موعظهها و پندها در نزد اوست.
۱۶- آنجناب خاك نشين بود و(اعتنائى بدنيا نداشتبطوريكه) گنجهاى عالم(شمشهاى طلا) در نزد او بمنزله سفال و كلوخ بود.
۱۷- و او نور خالص است و اما شركاى خلافت او مانند ظلمت و دود و شرر ميباشند.
۱۸- ايكه مخالف امامت او هستى بياد آر،سند آن روايتى را(در غدير خم) كه متن آن بنابروايات و اخبار شما هم صحيح است.
۱۹-موقعيكه در غدير خم پيغمبر صلى الله عليه و آله على را آورد بر جهاز شتران(عوض منبر) بالا رفت.
۲۰- و فرمود من بر هر كس از نفس او اولى بتصرف هستم اين على بر او اولى بتصرف و پناهگاه است.
۲۱- هيچ پيغمبرى را ديدهاى كه پيش از تعيين وصى و جانشين وفات يابد و يا هجرت كند؟
۲۲- كسى كه در شان او نصها و روايات مخصوصى آمده باشد آيا ميتوان با اجماع مشتى عوام الناس منكر او شد؟
۲۳-على عليه السلام آيت عظماى خدا است آيا انكار كرده ميشود كسى كه خداوندبراى او آيهها و سورههائى اختصاص داده است؟
۲۴- دوستى آنحضرت واجبترين امرى است كه در قرآن آمده و خداوند او را بما واجب فرموده است.
۲۵- كسيكه ادعاى دوستى آنحضرت و مخالفين او را دارد مانند كسى است كه حقى را انكار كند و هم بدان اقرار نمايد.
شرح حال ملامهرعلی تبریزی خویی
سال تولد او بدرستی معلوم نیست ولی از تصریح فرهادمیرزا (ص ۷۰) به اینکه در ۱۲۶۲ به سن هشتادسالگی از دنیا رفته ، پیداست که سال تولد او حدود ۱۱۸۲ بوده است . در زادگاه او نیز به سبب اشتهارش به زنوزی و خویی اختلاف هست که او را متولد و پرورش یافته در خوی دانسته است ( ریاحی ص، ۹،۱۴؛ صدرایی خویی۲۲۵ )
ملامهرعلی تحصیلات ابتدایی را در خوی به انجام رسانید، سپس برای ادامه تحصیل به عراق و خراسان و اصفهان سفر کرد و بسیاری از علوم را فراگرفت . او به نجوم علاقه ای وافر داشت و خطاطی هم می کرد. در اواخر عمر به تبریز رفت و بدین سبب به ادیب تبریزی نیز شهرت یافت (مدرس تبریزی ، ج ۴، ص ۳۱۱، به نقل از بحرالعلوم ِ میرزاحسن زنوزی تذکره نگار معاصر ملامهرعلی خویی ؛ قاضی طباطبائی ، ص ۲۷؛ ریاحی ؛ فرهادمیرزا قاجار، همانجاها). وی مدتی نیز در مرند ساکن بود و تأسیس مدرسه ای را در آن شهر به او نسبت می دهند (صدرایی خویی ، ص ۱۵). نادرمیرزا قاجار (متوفی ۱۳۰۳) در گزارش تحصیل خود در صرف و نحو و لغت نزد ملامهرعلی از او با عنوان «دبیری کهنه ادیب … با قدی خمیده » یاد کرده است (ص ۳۸۲ـ ۳۸۳). زنوزی نیز او را با اوصافی چون حکیم ، منجم ، عالم و عارف وصف کرده است (مدرس تبریزی ، همانجا).
معیشت ملامهرعلی با پریشانی و عسرت توأم بود (رجوع کنید به فرهادمیرزا قاجار، همانجا). چون از وی رفتار خلاف عرف سر می زد، بعضی او را به ملامتیگری منسوب داشته اند. جمعی دیگر نیز از او کشف و کرامت نقل کرده اند (قاضی طباطبائی ، ص ۲۸ـ ۲۹). ملامهرعلی که به علت فقر و مسکنت ، به رغم میل خود، بیشتر عمرش را در تجرد گذراند ــ در اواخر عمر ازدواج کرد و پسری به نام فضلعلی از خود بجا گذاشت که خاندان فضلی در تبریز از اعقاب او هستند (ریاحی ، ص ۲۲۶؛ فرهادمیرزا قاجار، ص ۸۲؛ قاضی طباطبائی ، ص ۳۰). وی در ۱۲۶۲ در تبریز از دنیا رفت (فرهادمیرزا قاجار، ص ۷۰؛ریاحی ، ص ۲۵۵).
عمده شهرت ملامهرعلی فدوی خویی :
به سبب قصیده مدحیّه یا غدیریّه اوست ، با مطلع : ها علیٌّ بشرٌ کیف بشر؟/ ربُّهُ فیه تجلّی و ظهر (فرهادمیرزا قاجار، همانجا؛ برای روایت رؤیای ملامهرعلی پس از انشای این قصیده و به خواب دیدن پیامبر و علی علیهماالسلام رجوع کنید به تبریزی خیابانی ، ص ۱۲۸). مقبولیت و رواج عام بیت بدیع و زیبای فوق که بسی مشهورتر از شاعر آن است باعث شده تا بعضی تذکره نویسان گمان برند که ملامهرعلی این بیت معروف را تضمین کرده و مطلع قصیده خود قرار داده است . قصیده مزبور بین سالهای ۱۲۱۶ـ۱۲۴۰ سرود شده و ابیات آن نیز به اختلاف بین بیست تا چهل بیت با تقدم و تأخر بسیار گزارش شده است (صدرایی خویی ، ص ۲۸ـ ۲۹). فرهادمیرزا در زنبیل ، ضمن نقل اشعار و شرح حال جامعی از فدوی (ص ۷۰ـ ۸۸) که معاصر او بوده ، قصیده مزبور را در بیست ونه بیت نقل کرده است (ص ۷۰ ـ۷۲). ترجمه فارسی منظومی نیز از این قصیده ، با همان وزن و قافیه ، از میرزامحمدرضا بصیرت شیرازی در دست است که در آن چهل بیت نقل و ترجمه شده است (صدرایی خویی ، ص ۳۱ـ ۳۶). قصیده غدیریّه از زمان سروده شدن موردتوجه و اقبال فضلا و شعرا و مخصوصاً اهل منبر واقع شد، به طوری که گذشته از ترجمه منظوم یاد شده ، چهار تخمیس و یک تضمین از آن سروده شد (برای تفصیل در این باره رجوع کنید به همان ، ص ۳۸ـ۶۱).
ملامهرعلی به سه زبان ترکی ، فارسی و عربی شعر می سرود.
تخلص او در فارسی و ترکی «فدوی » بود (فرهادمیرزا قاجار، ص ۷۰؛ قس هدایت ، ج ۲، بخش ۲، ص ۹۵۱، که تخلص او را با نامش خلط کرده و «مهری » ضبط کرده است ). همچنین وی قصیده لطیف و کوتاهی در هجده بیت به فارسی و درمنقبت پیامبر اکرم صلی اللّه علیه وآله وسلم با این مطلع دارد: «لا» استعاره ای زجلال محمد است / «الاّ» کنایه ای ز جمال محمد است (فرهادمیرزا قاجار، ص ۷۳ـ۷۴). گذشته از این دو قصیده ، اشعار فارسی و عربی وی از استحکام و بلاغت چندانی برخوردار نیست . بویژه اشعار عربی او دارای سکته های ناخوش و اغلاط ادبی است (در باره شعر فارسی و عربی خویی رجوع کنید به قاضی طباطبائی ، ص ۳۰ـ۳۱). در عوض اشعار ترکی او را به سبب احتوای بر معانی لطیف عاشقانه و نیز بیان موضوعات حکْمی و فلسفی عالی شمرده اند (همان ، ص ۳۱). وی قصاید و مراسلاتی به عربی در مدح میرزا عیسی و پسرش میرزاابوالقاسم قائم مقام فراهانی دارد که در آنها مداحی را شعار خود کرده و برای طلب وظیفه و وجه معاش شرحی از وضع نابسامان و فقر و تجرد خود آورده است . زبان وی در این قطعات تند، هجوآمیز و رکیک است (فرهادمیرزا قاجار، ص ۷۵ـ ۷۸، ۸۵ ـ ۸۷). ملامهرعلی زمانی نیز به سبب شعری دوپهلو و طنزآمیز که برای میرزاابوالقاسم شیخ الاسلام تبریزی (متوفی ۱۲۷۹) گفته بود، مورد بی مهری او واقع شد (قاضی طباطبائی ، ص ۲۸). وی قصیده ای تاریخی نیز در مدح حسینقلی خان دُنبلی ، حاکم وقت خوی ، در ۹۲ بیت سروده که در آن از بی وفایی دنیا شکایت کرده است (برای قصیده مزبور رجوع کنید به ریاحی ، ص ۵۷۲ ـ ۵۷۵). از ملامهرعلی دیوانی بجا نمانده و تنها اشعاری پراکنده به فارسی و عربی و ترکی و مادّه تاریخهایی به عربی در تذکره ها از او نقل شده است (برای اشعار رجوع کنید به فرهادمیرزا قاجار، ص ۷۰ـ ۸۸؛ ریاحی، ص ۲۲۵ـ۲۲۷؛ صدرایی خویی، ص ۱۹ـ ۲۵؛ قس آقابزرگ طهرانی ، ج ۹، قسم ۳، ص ۸۱۶ ، ۱۱۳۶، که با اشتباه و تکرار از دیوان فدوی زنوزی خویی و دیوان مهر خویی نام برده است ؛ برای مادّه تاریخهای خویی رجوع کنید به نخجوانی ، ص ۳۰، ۳۱۳).
منابع :
اصطلاحات/چای
|
چای دم کشید چای پررنک چای کمرنگ چای آماده است چای را هرت کشید در استکان چای ریخت چای روی فرش ریخت قوری کتری قند قندان سینی نعلبکی لوله قوری بسته چای |
استوی الشاي شاي ثقیلٌ شايٌ خفیف الشايُ جاهز رشف الشايَ صبّ الشاي فی الکوب چای روی فرش ریخت ابریق الشاي براد الشای، غلّایة قالب السکّر السکّریة طبق صحن الشاي صُنبور علبة الشاي |
مسيحي عَلَوي! ابیاتی از شاعر مسیحی بولس سلامه در مدح علی(علیه السلام)
يا ألهَ الأكوان اشفقْ عليّا
مصدرَ الحقّ لم أقل غيرَ حقٍّ
أنت ألهمتَني مديحَ علِيٍّ
هو فخرُ التاريخ لا فخرُ شعبٍ
لا تقلْ شيعةٌ هواةُ عليٍّ
يا اميرَ الإسلام حسبي فخراً
جلجلَ الحقّ في المسيحيّ حتّي
أنا مَن يعشق البطولةَ و الإلـْ
فإذا لم يكن علِيٌ نبيّاً
أنت يا ربَّ العالمين إلهي
و أنلني ثوابَ ما سطّرتْ كفـ
سفر خير الأنام مِن بعد طه
يا سماءُ اشهدي و يا أرضُ قرّي
لا تُمتني غبَّ العذاب شَقيّا
أنت أجريته علي شفتيّا
فهِمِي غيدقُ البيان عليّا
يدّعيه و يصطفيه وليّا
إنّ في كلّ منصفٍ شيعيّا
إنّني منك مالئٌ أصغريّا
عُدَّ مِن فرطِ حبّه علويّا
ـهامَ والعدلَ و الخلاقَ الرضيّا
فلقد كان خلقُــه نبويّا
فأنلْهم حنانَك الأبويّا
في فهاج الدموعُ في مقلتيّا
ما رأي الكونُ مثله آدميّا
و اخشعِي إنني ذكرتُ عليّا
– اي خداي هستي رحمي بر من نما! و بعد از اين عذاب و رنج مرا تيره بخت نميران.
– اي سرچشمه¬ي حقيقت، من جز حق را نگفتم، حقي را كه تو بر لبانم جاري ساختي.
– مدح علي را تو به من الهام نمودي، پس اي بخشنده! بيان را بر من جاري كن!
– علي افتخار تاريخ است، نه افتخار يك ملتي كه او را به عنوان وليّ و سرپرست قبول دارد و برمي¬گزيند.
– مگو كه شيعيان [فقط] طرفداران علي هستند، بلكه در هر [گروه] منصفي شيعه¬اي هست.
– اي امير اسلام مرا همين افتخار بس که دل و زبانم از تو پر شده است.
– حق چنان در اين مسيحي نفوذ كرده و طنین افکنده که از شدت محبتش علوي به شمار آمده است.
– من آنم که شيفته¬ي دلاوري ، الهام ، عدالت و اخلاق پسنديده مي‌باشد.
– پس اگر که علي پيامبر نبود، به راستي که اخلاقش پيامبر گونه بود.
– خداي من تو پروردگار جهانياني، پس مهرباني پدرانه ات را به ايشان ببخش.
– و پاداش آن چه را دستان من نگاشته به من ده كه اشك در چشمانم به جوشش افتاده است.
– [اين] كتاب [ در مدح] بهترين آدميان پس از پيامبر است، كسي كه هستي انساني چون او نديده است.
– اي آسمان گواه باش و اي زمين اقراركن ( چشمت روشن باد) و فروتني نما كه من عليّ را ياد كردم.
ضرب المثل های عربی با معادل فارسی (برگرفته از سایت عربی برای همه http://www.arabiforall.com با تصرف و اضافات)
۱- اليد الواحده لا تصفّق يك دست صدا ندارد
۲- وهب الأمير ما لا يملك از كيسة خليفه مي‌بخشد
۳٫هل يصلح العطّار ما أفسد الدّهر آب رفته به جوي باز نيايد
۴٫ من يمدح العروس إلّا أهلها هيچ كس نمي‌گويد ماست من ترش است
۵٫من كثر كلامه كثر ملامه پرگو خطاگوست
۶٫من قرع باباً و لجّ و لج عاقبت جوينده يابنده است (گفت پیغمبر که چون کوبی دری، عاقبت زان در برون آید سری)
۷- من طلب العلي سهر الليالي گنج خواهي در طلب رنجي ببر
۸- من طلب شيئاً وجدّ وجد عاقبت جوينده يابنده بود
۹- من طلب أخاً بلا عيب بقي بلا أخ. گل بي‌خار خداست يا كجاست
۱۰- من حفر بئراً لأخيه وقع فيها چاه مكن بهر كسي اول خودت دوم كسي
۱۱- من جدّ وَجَد عاقبت جوينده يابنده بود
۱۲- من صارع الحقّ صرعه با آل علي هر كه در افتاد بر افتاد
۱۳- المعيدي تسمع به خير من أن تراه آواز دهل شنيدن از دور خوش است
۱۴- المحنه إذا شاعت سهلت مرگ به انبوه، جشن باشد
۱۵- لكلّ فرعون موسي دست بالاي دست بسيار است
۱۶٫ لكلّ مقام مقال هر سخني جايي و هر نكته مكاني دارد
۱۷ ماحكّ جلدك مثل ظفرك كسي نخارد پشت من جز ناخن انگشت من
۱۸ماهكذا تورد يا سعد الإبل راهش اين نيست اين ره كه تو مي‌روي به تركستان است
۱۹ الكلام يجرّ الكلام حرف حرف مي‌آورد
۲۰ كلم اللسان أنكي من كلم السنان زخم زبان از زخم شمشير بدتر است
۲۱- كالمستجير من الرّمضاء بالنّار از چاله به چاه افتادن از بيم مار در دهان اژدها رفتن
۲۲- كلّ رأس به صداع هر سري دردي دارد
۲۳- كلّ شاه تناط برجليها هر كس را در قبر خود مي‌گذارند
۲۴- لا تؤخر عمل اليوم إلي غدٍ كار امروز را به فردا ميفكن
۲۵- لا يؤخذ المرء بذنب أخيه گناه ديگري را بر تو نخواهند نوشت
۲۶- لكلّ جديد لذّه نو كه آمد به بازار كهنه شود دل آزار
۲۷- لكلّ صارم نبوةٌ انسان جايزالخطا است
۲۸- لا يُلدغ المرء من جحر مرّتين آدم يك بار پايش در چاله مي‌رود
۲۹- علي نفسها جنت براقش خودم كردم كه لعنت بر خودم باد
۳۰- عند الشدائد تعرف الإخوان دوست آن باشد كه گيرد دست دوست در پريشان حالي و درماندگي
۳۱- غاب القطّ إلعب يا فار حال ميدان برايت خالي شده هر چه مي‌خواهي بكن
۳۲- فعل المرء يدلّ علي أصله از كوزه همان برود تراود كه در اوست
۳۳- فوق كلّ ذي علم عليم دست بالاي دست بسيار است
۳۴- كالشمس في رابعه النهار مثل روز روشن
۳۵- كلام الليل يمحوه النهار كنايه بر كسي كه به قول خود عمل نمي‌كند
۳۶- قاب قوسين أو أدني كنايه از بسيار نزديك بودن
۳۷- الصبر مفتاح الفرج گر صبر كني زغوره حلوا سازي
۳۸- الطيور علي أشكالها تقع كبوتر با كبوتر باز با باز كند همجنس با همجنس پرواز
۳۹- عاد بخفّي حنين ـ عاد صفر اليدين دست خالي بازگشت ـ دست از پا درازتر برگشت
۴۰- عصفور في اليد خير من عشره علي الشجرة سركه نقد به زحلواي نسيه
۴۱- ربّ سكوت أبلغ من كلام چه بسا سكوتي كه از سخن گفتن شيواتر است
۴۲- السكوت أخو الرّضا سكوت علامت رضاست
۴۳- سبق السيف العذل ديگر كار از كار گذشت
۴۴- زاد الطّين بلّة خواست ابرويش را درست كند زد چشمش را كور كرد
۴۵- رحم الله إمري‌ء عمل عملاً صالحاً فأتقنه(پیامبر(ص) ) كار نيكو كردن از پر كردن است
۴۶- حبة حبة تصبح قبةً قطره قطره جمع گردد وانگهي دريا شود
۴۷- الحسود لا يسود حسود هرگز نياسود
۴۸- الحقّ مرّ حرف حق تلخ است
۴۹- خير الأمور أوسطها اندازه نگهدار كه اندازه نكوست
۵۰- خير البرّ عاجله در كار خير حاجت هيچ استخاره نيست
۵۱- خير الناس من ينفع الناس بهترين مردم كسي است كه به مردم نفعي برساند
۵۲- خير الكلام ما قلّ و دلّ كم گوي و گزيده گوي چون درّ تا جهان زاندك شود پر
۵۳- خالف تُعرف مخالفت كن و مشهور شو
۵۴- أين الثري و أين الثريّا اين كجا و آن كجا تفاوت از زمين تا آسمان است
۵۵- بات يشوي القراح آه ندارد كه با ناله سودا كند
۵۶- بلغ السّكين العظمَ كارد به استخوان رسيد كاسة صبرش لبريز شد
۵۷- بيضه اليوم خيٌر من دجاجه الغد سركه نقد به زحلواي نسيه است
۵۸٫ لا کرامة لنبی فی وطنه: مرغ همسایه غاز است
۵۹٫ أخوک أم ذئبٌ : رفیق دزد و شریک غافله
۶۰ الأرض الواطئة تشرب ماءها و ماء غیرها: افتادگی آموز اگر طالب فیضی
۶۱٫ کن عصامیاً و لا تکن عظامیاً
۶۲٫مأربة ولا حفاوةٌ: سلام گرگ بی طمع نیست
۶۳٫ما استتر من قاد الجملَ: شتر سواری دولا دولا نمیشه
مرد مولاست
شعری زیبا از حمید رضا برقعی در وصف دلاوری و مظلومیت مولای خوبان
چشم وا کن احد آیینهء عبرت شد و رفت
دشمن باخته بر جنگ مسلط شد و رفت
آنکه انگیزه اش از جنگ غنیمت باشد
با خبر نیست که طاعت به اطاعت باشد
داد و بیداد که در بطن طلا آهن بود
چه بگویم که غنیمت رکب دشمن بود
داد و بیداد برادر که برادر تنهاست
جنگ را وا مگذارید پیمبر تنهاست
یک به یک در ملاء عام و نهانی رفتند
همه دنبال فلانی و فلانی رفتند
همه رفتند غمی نیست علی می ماند
جای سالم به تنش نیست ولی می ماند
مرد مولاست که تا لحظهء آخر مانده
دشمن از کشتن او خسته شده ٬در مانده
در دل جنگ نه هر خار و خسی می ماند
جگر حمزه اگر داشت کسی می ماند
مرد آن است که سر تا قدمش غرق به خون
آنچنانی که علی از احد آمد بیرون
می رود قصهء ما سوی سرانجام آرام
دفتر قصه ورق می خورد آرام آرام
می رسد قصه به آنجا که علی دل تنگ است
می فروشد زرهی را که رفیق جنگ است
چه نیازی دگر این مرد به جوشن دارد
وان یکاد از نفس فاطمه برتن دارد
کوچه آذین شده در همهمه آرام آرام
تا قدم رنجه کند فاطمه آرام آرام
فاطمه فاطمه با رایحهء گل آمد
ناگهان شعر حماسی به تغزل آمد
می رود قصهء ما سوی سرانجام آرام
دفتر قصه ورق می خورد آرام آرام
می رسد قصه به آنجا که جهان زیبا شد
با جهاز شتران کوه احد برپا شد
و از آن آینه با آینه بالا می رفت
دست در دست خودش یک تنه بالا می رفت
تا که از غار حرا بعثت دیگر آرد
پیش چشم همه از دامنه بالا می رفت
تا شهادت بدهد عشق ولی الله است
پله در پله از آن ماذنه بالا می رفت
پیش چشم همه دست پسر بنت اسد
بین دست پسر آمنه بالا می رفت
گفت: اینبار به پایان سفر می گویم
” بارها گفته ام و بار دگر می گویم”
راز خلقت همه پنهان شده در عین علی است
کهکشان ها نخی از وصلهء نعلین علی است
واژه در واژه شنیدند صدارا اما…
گفتنی ها همگی گفته شد آنجا اما
سوخت در آتش و بر آتش خود دامن زد
آنکه فهمید و خودش را به نفهمیدن زد
می رود قصهء ما سوی سرانجام آرام
دفتر قصه ورق می خورد آرام آرام
شهر اینبار کمر بسته به انکار علی
ریسمان هم گره انداخته در کار علی
بگذارید نگویم که احد می لرزد
در و دیوار ازین قصه به خود می لرزد
می رود قصهء ما سوی سرانجام آرام
دفتر قصه ورق می خورد آرام آرام
می نویسم که “شب تار سحر می گردد”
یک نفر مانده ازین قوم که برمی گردد